AI กำลังทำให้สังคม ชีวิต การศึกษาเปลี่ยนจากเดิมอย่างสิ้นเชิง ผมอยากให้ช่วยกันมองไปข้างหน้าว่าเราจะทำอย่างไร
หลังมีไมโครโปรเซสเซอร์ พีซีเป็นที่รู้จัก ใช้งานอย่างกว้างขวาง มีการนำข้อมูลข่าวสารจัดเก็บ และใช้งาน เมื่อมีอินเทอร์เน็ต การนำข้อมูลเข้าสู่ www และการเผยแพร่ข่าวสารมากขึ้น พัฒนาแพลตฟอร์มสื่อสังคม ทำให้ทุกคนเป็นนักข่าว และผู้บริโภค ข่าวสารเพียงเรื่องเดียว พรั่งพรูเข้าสู่อินเทอร์เน็ตอย่างมหาศาลในทุกรูปแบบ ข้อเขียน ภาพถ่าย เสียง คลิป และอื่นๆ เราอยู่ในสภาวะสำลักข้อมูล
เราเรียกยุคอินเทอร์เน็ตใด้เต็มปากว่ายุคแห่งข้อมูลข่าวสาร ความรู้ จึงคุ้นเคยกับคำ ฐานความรู้ (Knowledge base era) มีคำกล่าวว่า สังคมอุดมปัญญา เพราะการค้นหาความรู้ ไม่ต้องเสียเวลาไปห้องสมุด ห้องสมุดค่อยๆจางความสำคัญลง
ช่วงต้น 1990 ผมมีโอกาศร่วมทำวิจัยกับญี่ปุ่นหลายปี ในโครงการเอไอ การแปลภาษา ช่วงนั้นญี่ปุ่นกำลังรุ่งเรือง ต้องเดินทางไปทำวิจัยที่ศูนย์วิจัยของบรืษัท NEC และ Fujitsu ซึ่งเป็นหนึ่งทางด้านคอมพิวเตอร์ของญี่ปุ่น โครงการนั้นให้ความหวัง และสนับสนุนโครงการเอไอของญี่ปุ่นที่เป็นฐานคอมพิวเตอร์ในยุคที่ห้า
ช่วงนั้นทำให้ผมได้มีโอกาสมองไปข้างหน้า โดยอ่านจากวารสารวิจัย และรับวารสารวิจัยจำนวนมาก มีการคาดการณ์เทคโนโลยีหลายอย่าง โดยเฉพาะการแปลภาษา น่าจะทำได้ดีไกล้เคียงมนุษย์ในปี 2025 เมื่อดูปีนี้ ผลที่ได้น่าทึ่งซึ่งอาจจะแปลได้ดีกว่า เพราะประมวลผลได้เร็วมาก
เอไอ ต้องเข้าใจภาษามนุษย์ ซึ่งสมัยนั้นผมสนใจเรื่องนี้ และทำวิจัย NLP อยู่หลายปี เป็นการทำเอไอโดยใช้ rule base ซึ่งต้องใช้แรงงานทางภาษาศาสตร์มาก ต้องรวบรวมดิกชันนารี คลังคำ ความหมาย ทำให้ทีมผมมีผลงานมาหลายเรื่อง เช่นทำกับบริษัท ถาวรคอมพิวเตอร์ เป็นพจนานุกรมอิเล็กทรอนิกส์ เก็บคลังคำที่พ้องความหมาย Thai Thesaurus หรือ อรรถาพิธาน ที่จัดได้ว่าสมบูรณ์พอสมควรในรูปอิเล็กทรอนิกส์เพื่อใช้ในงานแปลภาษา
ในการแปลภาษาในขณะนั้น เอไอใช้กฎ มีนิสิต ป.โท ทำวิทยานิพนธ์ เรื่องเกี่ยวกับการแปลภาษา จบได้ปริญญาไปหลายคน ผมกำหนดโดเมนการแปลในกรอบจำกัด เช่น คู่มือซอฟต์แวร์
เอไอที่ใช้ในการแปล ใช้หลักการ Transformation โดยแบ่งเป็นสองทาง คือ จากภาษาต้นทาง จะทำ Analysis ส่วนการสร้างภาษาปลายทางคือการ Generative
ทั้งส่วน Analysis และ Generative แบ่งเป็นระดับ ชั้นบนสุดคือระดับคำ (part of speech) ถ้าแปล(Transform) ในระดับนี้ เป็นหนึ่งต่อหนึ่ง คงไม่ได้ความหมาย จึงต้องลงไปอีกระดับคือระดับประโยค ต้องมีการสร้างโครงสร้างไวยากรณ์ (Parser) แยกแยะโครงสร้าง มีความกำกวม เช่น He saw a women with a telescope จึงต้องวิเคราะห์เชิงลึก (Deep analysis) อีกระดับ ในระดับ Semantics หรือ Context ช่วงนั้นผมอ่านหนังสือเกี่ยวกับภาษาศาสตร์มาก มีแนวคิดระดับนี้หลายแนวทาง
เอไอถ้าทำในระดับความหมาย และ ดูบริบท กับสถิติ ก็น่าจะแปลได้ดีระดับหนึ่ง แต่จะให้เก่งเหมือนมนุษย์ยังไม่ได้ เพรามนุษย์มี่ระดับ Concious หรือเป็นมโนทัศน์ จินตนาการ ความนึกคิดอีกมาก ที่เอไอยังไประดับนี้ยากขึ้น ยิ่งไปสู่ก้นบึ้งของความรู้สึก จิตใจ สำนึก ยิ่งยาก
ผมเกริ่นมาเพื่อให้เห็นวิธีการคิดของมนุษย์ กับ เอไอ เพื่อจะได้ช่วยกันวิเคราะห์ว่า การศึกษาจากนี้ เราต้องการอะไร เพราะ เอไอทำให้เราได้หมด
เมื่อมองดูเอไอยุคใหม่ ใช้พลังของเครื่องจักรที่มีมหาศาล Nvidea ทำงานที่การคำนวน ที่ความเร็วสิบกำลังสิบห้า เมื่อเทียบกับสมัยผมทำกับญี่ปุน อยู่ระดับ สิบกำลังหก และปัจจุบันใช้ความรู้ทั้งหมดที่มีบนอินเทอร์เน็ต
เทคโนโลยีการพัฒนาเอไอในขณะนี้ การมีภาษาไทย ไม่จำเป็นต้องใช้คนไทย แต่ใช้ข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตให้เครื่องจักรเรียนรู้ (ML) ทำการ Analysis และ Generative เองได้ หัวใจอยู่ที่ Machine learning กับข้อมูลให้เรียนรู้จำนวนมหาศาล ยิ่งอนาคต พวกเราสร้างข้อมูลเพิ่มขึ้นอีก เอไอก็จะยิ่งเก่งขึ้น
ผมเขียนเล่ามานี้ อยากให้เห็นหลักการ ว่า เราใช้ Generative เอไอ ทำโน่นนี่ การเป็นผู้ใช้ ง่าย จ่ายเงินซื้อใช้ ก็มีเอไอให้ใช้ เพราะคนทำสร้างโมเดลจากด้าน Analysis และ Generative จากข้อมูลต่างๆที่มหาศาลไว้ให้แล้ว การวาดรูปโน่น นี่ ก็เเช่นเดียวกัน เราเลยสนุกกับการใช้เอไอ เช่นในวงการศึกษาจนไม่คิดมองไปข้างหน้าว่ามีผลกระทบอะไร
ระดับที่เอไอทำได้วันนี้ยังลงไปไม่ถึงคือ ระดับ จิตสำนึก (Conciousness) ผมอยากให้ความสำคัญเรื่อง จิตสำนึก ผมจัดกิจกรรม ร่วมกับภาค คอม ม เกษตร ไปสองครั้งแล้ว เน้นจิตสำนึกทางวิศวกรรม (Engineering sense) และจะจัดอีก คอยพบกันเร็วๆนี้ จัดให้กับคิวบิกครีเอทีฟ ที่เน้นสำนึกทางการคิด การแก้ปัญหา การสร้างสรรค์ และชีวิต และอยากเป็นอาสาสมัครไปสอนให้ที่โรงเรียน
การเปลี่ยนจาก Knowledge base ที่เอไอมาช่วยเรื่องความรู้ ทำข้อสอบให้เราได้ แล้วเราเรียนหาความรู้ไปทำไม ผมอยากให้เราต้องคิดเรื่อง สติ จิตสำนึก Conciousness หรือ Sense ความรู้สึกนึกคิด มโนทัศน์ จินตนาการ สร้างทัศนคติ คุณธรรมที่ดีงาม เพื่ออนาคต
ที่มา ยืน ภู่วรวรรณ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น